ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΥΠ' ΑΡΙΘ. 142/1999 (ΦΕΚ Α 300/30-12-1999)
[Διαβάστε το ΦΕΚ σε μορφή 
]
Η ΙΕΡΑ ΣΥΝΟΔΟΣ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ
Έχουσα υπ' όψη:
1. Την διάταξιν της παραγ. ιβ' του Άρθρου 4 του Νόμου 590/1977 «Περί Καταστατικού Χάρτου της Εκκλησίας της Ελλάδος»,
2. Τας διατάξεις της παρ. 2 του άρθρου 9 του αυτού ως άνω Νόμου,
3. Τας κατ' αναλογίαν προς τας λοιπάς Ορθοδόξους Εκκλησίας τηρουμένας ανέκαθεν συνήθεις διαδικασίας, όσον αφορά εις την Απονομήν Εκκλησιαστικών Οφφικίων,
4. Την από 10/12/1999 Απόφασιν Αυτής, ψηφίζει:
Τον υπ' αριθ. 142/1999 Κανονισμόν «Περί απονομής Εκκλησιαστικών Οφφικίων, εν τη Εκκλησία της Ελλάδος», έχοντα ούτω:
ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΑΡΙΘ. 142/1999
«ΠΕΡΙ ΑΠΟΝΟΜΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΩΝ ΟΦΦΙΚΙΩΝ ΕΝ ΤΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ»
Άρθρον 1
Η έννοια του όρου Εκκλησιαστικόν Οφφίκιον.
1. Ο όρος Εκκλησιαστικόν Οφφίκιον, κατ' αρχήν μεν σημαίνει το Αξίωμα το οποίον δια χειροθεσίας λαμβάνει Κληρικός τις ή Μοναχός ή Λαϊκός εκ μέρους του Κυριάρχου Μητροπολίτου, δια να δύναται να προσφέρη συγκεκριμένην εκκλησιαστικήν διακονίαν τω ειρημένω Επισκόπω, τη Ιερά αυτού Μητροπόλει ή εν τινι Ιερά Μονή της Επαρχίας αυτού.
2. Κατά δεύτερον δε λόγον, ο όρος Εκκλησιαστικόν Οφφίκιον, κυρίως σήμερον, σημαίνει Τιμητικήν Εκκλησιαστικήν Διάκρισιν, απονεμομένην εκ μέρους του Κυριάρχου Μητροπολίτου εις τους διαπρέποντας επ' αρετή και εκκλησιαστική δράσει Κληρικούς ή Μοναχούς ή και Λαϊκούς της Επαρχίας αυτού, προς επιβράβευσιν μεν αυτών, και κυρίως δια το αμιλλάσθαι προς την του επιβραβευομένου αγαθήν διάθεσιν και μη υστερείν αυτής και τα υπόλοιπα μέλη της Εκκλησίας.
Άρθρον 2
Σκοπός της απονομής των Εκκλησιασηκών Οφφικίων.
1. Σκοπός της απονομής των Εκκλησιαστικών Οφφικίων είναι κατ' αρχήν μεν η υποβοήθησις του έργου του Οικείου Επισκόπου, ως και της εν γένει εκκλησιαστικής, πνευματικής, λατρευτικής, διοικητικής και δικαστικής διακονίας της περιφερείας αυτού υπό προβεβλημένων, ικανών και πνευματικών στελεχών.
2. Κατά δεύτερον δε λόγον, σκοπός της απονομής των εν λόγω Οφφικίων είναι η ανάδειξις Εκκλησιαστικών τινών Προσώπων, λόγω των πνευματικών και λοιπών αυτών χαρισμάτων, ικανοτήτων και δραστηριοτήτων, επί τω τέλει, αφ' ενός μεν, όπως αποδοθή αυτοίς ο δίκαιος της Εκκλησίας Έπαινος, αφ' ετέρου δε και κυρίως όπως και έτερα μέλη της πνευματικής και διοικητικής Διακονίας της Εκκλησίας, αμιλλώμενα, παρακινηθούν εις μείζονα απόδοσιν του έργου αυτών εν τη Εκκλησία.
Άρθρον 3
Αι απαιτούμενοι δια την απονομήν των Εκκλησιαστικών Οφφικίων προϋποθέσεις γενικώς.
Αι δια την απονομήν οιουδήποτε Εκκλησιαστικού Οφφικίου απαιτούμενοι προϋποθέσεις είναι η ευλάβεια, η εκκλησιαστική συγκρότησις, αι διοικητικαί ικανότητες, η ανάλογος ηλικία, και κυρίως η πνευματικότης, η διάκρισις, η ιεροπρέπεια και η ταπείνωσις του μέλλοντος να λάβη Εκκλησιαστικόν Οφφίκιον. Αι δι' έν έκαστον Οφφίκιον απαιτούμενοι ειδικώτεραι προϋποθέσεις αναφέρονται εν τω επομένω άρθρω του παρόντος Κανονισμού.
Άρθρον 4
Τα εν τη Εκκλησία της Ελλάδος απονεμόμενα συνήθως Εκκλησιαστικά Οφφίκια και αι ειδικώτεραι προϋποθέσεις διά την απονομήν αυτών.
Τα απονεμόμενα υπό των Οικείων Αρχιερέων, της Εκκλησίας της Ελλάδος, Εκκλησιαστικά Οφφίκια είναι συνήθως τα εξής:
1. Εις τους αγάμους Πρεσβυτέρους:
Απονέμονται τα Οφφίκια του Συγκέλλου και του Αρχιμανδρίτου.
α. Το Οφφίκιον του Συγκέλλου απονέμεται εις μη θεολόγους αγάμους Πρεσβυτέρους, υπερβάντας τουλάχιστον το 30όν έτος της ηλικίας των και διακρινομένους επί ευσεβεία, ήθει και ενοριακή δραστηριότητι, κεχειροτονημένους δε τουλάχιστον από 3τίας.
β'. Το Οφφίκιον του Αρχιμανδρίτου απονέμεται εις κεκτημένους πτυχίον Ανωτάτης Εκπαιδεύσεως αγάμους Πρεσβυτέρους, διακριθέντος εν τινι εκκλησιαστική διακονία, υπερβάντας τουλάχιστον το 30όν έτος της ηλικίας των, κεχειροτονημένους δε τουλάχιστον από 3ετίας.
γ'. Το ως άνω Οφφίκιον ο Οικείος Ιεράρχης δύναται να απονείμη εις τον Πρωτοσύγκελλον αυτού, τον Αρχιερατικόν αυτού Επίτροπον, τους Ιεροκήρυκας της Μητροπόλεώς του, και εις τους αναλαμβάνοντας υπεύθυνον διοικητικήν ή πνευματικήν διακονίαν εν τη επαρχία αυτού αγάμους Πρεσβυτέρους, ανεξαρτήτως χρόνου υπηρεσίας και χρόνου Χειροτονίας αυτών.
δ'. Τα διακριτικά του μεν Αρχιμανδρίτου είναι ο Επιστήθιος Σταυρός και το Επιγονάτιον, του δε Συγκέλλου το Επιγονάτιον. Αμφότεροι φέρουν και το διακριτικόν του Μοναχού, ήτοι το Επανωκαλύμμαυχον.
2. Εις τους εγγάμους Πρεσβυτέρους: Απονέμονται τα Οφφίκια του Σακελλαρίου, του Οικονόμου και του Πρωτοπρεσβυτέρου.
α'. Το Οφφίκιον του Σακελλαρίου απονέμεται εις Πρεσβυτέρους, αποφοίτους εκκλησιαστικού Γυμνασίου ή Λυκείου, κεχειροτονημένους τουλάχιστον από 2τίας και διακρινομένους επί ευσεβεία, ήθει και ιερατικώ ζήλω.
β'. Το Οφφίκιον του Οικονόμου απονέμεται εις Πρεσβυτέρους, πτυχιούχους Ανωτάτης Εκπαιδεύσεως ή Ανωτέρας Εκκλησιαστικής Σχολής, λαβόντας το πτυχίον αυτών τουλάχιστον από 3τίας, υπερβάντας τουλάχιστον το 30όν έτος της ηλικίας των, έχοντας δε να επιδείξουν πλούσιον έργον εν τη ενορία των.
γ'. Το Οφφίκιον του Πρωτοπρεσβυτέρου απονέμεται εις κεκτημένους πτυχίον Ανωτάτης Εκπαιδεύσεως Πρεσβυτέρους, διακριθέντος εν τινι Εκκλησιαστική διακονία, υπερβάντας τουλάχιστον το 30όν έτος της ηλικίας των, κεχειροτονημένους δε τουλάχιστον από 3τίας.
δ'. Το ως άνω Οφφίκιον ο Οικείος Ιεράρχης δύναται να απονείμη εις τον Γενικόν Αρχιερατικόν Επίτροπον αυτού, και εις τους αναλαμβάνοντας υπεύθυνον διοικητικήν ή πνευματικήν διακονίαν εν τη Επαρχία αυτού εγγάμους Κληρικούς ανεξαρτήτως χρόνου υπηρεσίας και χειροτονίας.
ε'. Διακριτικά του μεν Σακελλαρίου και του Οικονόμου είναι το Επιγονάτιον, του δε Πρωτοπρεσβυτέρου, το Επιγονάτιον και ο Επιστήθιος Σταυρός.
3. Εις τους αγάμους ή εγγάμους Διακόνους: Απονέμεται το Οφφίκιον του Αρχιδιακόνου
Το Οφφίκιον τούτο απονέμεται εις αγάμους ή εγγάμους Διακόνους, κεχειροτονημένους τουλάχιστον από έτους, άγοντας τουλάχιστον το 25ον έτος της ηλικίας των και υπηρετούντος ευδοκίμως.
Εν εκάστη εκκλησιαστική Επαρχία εις μόνον Αρχιδιάκονος δύναται να υπάρχη.
Άρθρον 5
Περί απονομής Οφφικίων εις ειδικάς περιπτώσεις.
Εις ευδοκίμως συμπληρώσαντος 30ετή τουλάχιστον ιερατικήν διακονίαν Κληρικούς, διακριθέντος δια το ήθος, την ευσέβειαν και την ποιμαντικήν δραστηριότητα ή μέλλοντας να εξέλθουν της ενεργού υπηρεσίας, δύναται ο Οικείος Ιεράρχης να απονείμη, κατ' εξαίρεσιν των τιθεμένων κατά τα ως άνω προϋποθέσεων, το αρμόζον κατά την κρίσιν αυτού Οφφίκιον.
Άρθρον 6
Περί του σχήματος του Σταυρού των Οφφικιούχων Πρεσβυτέρων και περί τινων ετέρων σχετικών θεμάτων.
1. Ο Επιστήθιος Σταυρός των αγάμων ή εγγάμων Πρεσβυτέρων, οίτινες δικαιούνται να φέρουν αυτόν, λόγω του απονεμηθέντος αυτοίς Οφφικίου, εις ουδεμίαν περίπτωσιν δύναται να ομοιάζη με Αρχιερατικόν Εγκόλπιον, φέρον εν τω μέσω αυτού εικόνας του Κυρίου ή της Θεοτόκου, εις τρόπον ώστε να μη διακρίνεται εάν είναι Σταυρός ή Αρχιερατικόν Εγκόλπιον.
2. Ομοίως τα Άμφια τως ως άνω Πρεσβυτέρων, αγάμων ή εγγάμων, και των Διακόνων γενικώς, δεν ενδείκνυται να φέρουν περιτέχνους παραστάσεις και δη τον Κύριον ευλογούντα ή εικονιζόμενον ως Αρχιερέα ή έχοντα επί των ώμων αυτού το απολωλός πρόβατον ή την Αγίαν Τριάδα ή και άλλας εξεζητημένος Παραστάσεις και Πόλους, ας φέρουν επίσημα Άμφια Αρχιερέων ή Προκαθημένων Αυτοκεφάλων Εκκλησιών ή Πατριαρχών. Τα Άμφια των Ιερέων και Διακόνων δέον όπως φέρουν αντί οιωνδήποτε ετέρων Πόλων και Παραστάσεων το Σημείον του Σταυρού. Εκ λόγων δε διακρίσεως, τουλάχιστον προς τον Οικείον αυτών Αρχιερέα, ουδέποτε ενώπιον του ή ενώπιον άλλων αιδεσιμωτέρων Ιερέων, και δη του Προεξάρχοντος, οι νεώτεροι Κληρικοί ενδείκνυται ίνα αμφιεννύωνται πολυτελή, βαρύτιμα, και περίτεχνα Άμφια, όταν μάλιστα ο ίδιος αυτών Επίσκοπος φέρη λιτότερα. Το αυτό δέον να τηρήται και εις Ιερά Συλλείτουργα, επ' ευκαιρία Ιερών Πανηγύρεων κ.λ.π., κατά τας οποίας άπαντες οι συμμετέχοντες εις αυτάς Κληρικοί ενδείκνυται να φέρουν, όσον είναι δυνατόν, ομοιόχρωμα, ομοιόμορφα, καθαρά και επίσημα, αλλά πάντως ουχί εξεζητημένα Άμφια, τα οποία, άλλωστε, ίσως τινές εξ αυτών και να μη διαθέτουν. Επισημότερα πάντως Άμφια είναι δυνατόν οι Κληρικοί να φέρουν κυρίως κατά τας Εορτάς των Χριστουγέννων, των Θεοφανείων, του Πάσχα και της Πεντηκοστής.
3. Άπαντες οι Οφφικιούχοι και λοιποί Ιερείς, άγαμοι ή έγγαμοι, εις απάσας τας Επισήμους Τελετάς, τας Ιεράς Ακολουθίας και τα Ιερά Μυστήρια φέρουν απαραιτήτως Επιτραχήλιον και Φελώνιον, όταν δια την τέλεσιν αυτών δεν προβλέπεται η ένδυσις των Ιερέων δι' απάσης της Ιερατικής των Στολής.
Άρθρον 7
Περί της μετά φειδούς και μεγάλης προσοχής απονομής των Οφφικίων υπό των Οικείων Ιεραρχών.
1. Η απονομή των Οφφικίων υπό των κατά τόπους Οικείων Ιεραρχών δέον όπως γίνεται μετά φειδούς και πολλής της προσοχής και περισκέψεως, και βάσει τουλάχιστον των ειρημένων ως άνω κριτηρίων, ώστε ο υπό της Εκκλησίας ούτω τιμώμενος να αποτελέση πράγματι παράδειγμα προς μίμησιν και υπό των υπολοίπων Κληρικών.
2. Η απονομή Οφφικίου υπό του Οικείου Ιεράρχου προς τους έχοντας τα ως άνω προσόντα Κληρικούς δεν είναι υποχρεωτική. Η απονομή ή μη Εκκλησιαστικού Οφφικίου αυτοίς επαφίεται τελικώς εις την απόλυτον διακριτικήν ευχέρειαν και προαίρεσιν του Οικείου Αρχιερέως. Δεν επαφίεται όμως εις την διακριτικήν ευχέρειαν του Οικείου Ιεράρχου η απονομή Οφφικίων Εκκλησιαστικών εις μη έχοντας τα υπό του παρόντος τουλάχιστον Κανονισμού αναφερόμενα προσόντα.
Άρθρον 8
Περί μη ομαδικής απονομής των Οφφικίων.
Τα υπό των Οικείων Αρχιερέων απονεμόμενα Οφφίκια, συμφώνως προς τα άχρι τούδε πανορθοδόξως τηρούμενα, δέον όπως, ει δυνατόν, απονέμωνται προσωπικώς, ήτοι εν ειδική δι' ένα έκαστον Κληρικόν Τελετή και ουχί ομαδικώς. Μετά την απονομήν εκδίδεται υπό του Οικείου Ιεράρχου το σχετικόν Ευεργετήριον Γράμμα, δι' ού βεβαιούται η απονομή του Οφφικίου επισήμως και γραπτώς.
Άρθρον 9
Περί της περιοχής εν η ισχύουν τα απονεμηθέντα Οφφίκια
1. Τα Οφφίκια τα οποία απονέμονται υπό του Οικείου Αρχιερέως εν τη επαρχία αυτού, εις Κληρικούς της Περιφερείας του, ισχύουν μόνον εντός των ορίων της δικαιοδοσίας αυτού, δύνανται δε να ισχύσουν και εν ετέρα Εκκλησιαστική Επαρχία μόνον μετ' έγκρισιν των κατά τόπους Αρχιερέων.
2. Ομοίως Αρχιερείς ετέρας Εκκλησιαστικής Περιφερείας, δεν δύνανται να απονέμουν Οφφίκια εις Κληρικούς ανήκοντας εις την Δικαιοδοσίαν άλλου Αρχιερέως, εάν δε παρά ταύτα απονεμηθούν τοιαύτα υπ' αυτών, ταύτα ουδόλως αναγνωρίζονται.
Άρθρον 10
Περί του Προβαδίσματος των Οφφικιούχων Ιερέων.
1. Η σειρά του προβαδίσματος των Οφφικιούχων Πρεσβυτέρων βάσει της άχρι της σήμερον κρατούσης τάξεως δέον να είναι η εξής:
α' Αρχιμανδρίται
β' Πρωτοπρεσβύτεροι
γ' Σύγκελλοι
δ' Οικονόμοι
ε' Σακελλάριοι
2. Οι Οφφικιούχοι Πρεσβύτεροι, άγαμοι ή έγγαμοι, προηγούνται βάσει του χρόνου της Χειροτονίας των ως Πρεσβυτέρων, και ουχί βάσει του χρόνου της απονομής του Οφφικίου των.
3. Εν τη σειρά του Προβαδίσματος, μεταξύ Οφφικιούχων Ιερέων τηρείται η εξής ειδική σειρά:
α) Πρώτος είναι ο Αρχιγραμματεύς της Ιεράς Συνόδου, όστις προηγείται πάντων των Ιερέων της Εκκλησίας της Ελλάδος, ανεξαρτήτως Πρεσβείων και Οφφικίων και του Εκκλησιαστικού χώρου εις τον οποίον ιερουργεί.
β) Ακολουθούν οι Πρωτοσύγκελλοι της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών και των Ιερών Μητροπόλεων, οι οποίοι προηγούνται των εν η ούτοι διακονούν Επαρχία Πρεσβυτέρων, ανεξαρτήτως Πρεσβείων και Οφφικίων, μεταβαίνοντες δ' αλλαχού έπονται του Οικείου Πρωτοσυγκέλλου.
γ) Ακολουθούν οι δύο Γραμματείς - Πρακτικογράφοι της Ιεράς Συνόδου, ανεξαρτήτως Οφφικίων και Πρεσβείων.
δ) Μετ' αυτούς έπονται οι Ιεροκήρυκες.
ε) Ακολουθούν οι Ηγούμενοι Ιερών Μονών, οίτινες προηγούνται παντός ετέρου Πρεσβυτέρου εν τη Μονή αυτών μόνον, ανεξαρτήτως Οφφικίων και Πρεσβείων. Σημειωθήτω δ' ότι οι ειρημένοι Ηγούμενοι εν ουδεμιά περιπτώσει δύνανται εκτός της Ιεράς αυτών Μονής να φέρουν Μανδύαν ή Πατερίτσαν, τα οποία δύνανται να φέρουν, εάν έχουν δοθή αυτοίς, μόνον εν τη Μονή των.
στ) Μετά τούτους έπονται οι Σχολάρχαι των Εκκλησιαστικών Σχολών, οίτινες προηγούνται και ούτοι παντός ετέρου Κληρικού, εν τω Ναώ της Σχολής αυτών μόνον, ανεξαρτήτως Οφφικίων και Πρεσβείων.
ζ) Τέλος έπονται οι Οφφικιούχοι Εφημέριοι.
Άρθρον 11
Περί διατηρήσεως Μητρώου Οφφικιούχων Κληρικών εν εκάστη Ιερά Μητροπόλει.
Εν εκάστη Ιερά Μητροπόλει δέον όπως διατηρήται Μητρώον των Οφφικιούχων Κληρικών αυτής, ένθα δέον να αναγράφωνται άπαντα τα στοιχεία των λαβόντων Οφφίκια Κληρικών της περιφερείας ταύτης.
Άρθρον 12
Περί της ισχύος των ήδη απονεμηθέντων Οφφικίων.
Οφφίκια τα οποία απενεμήθησαν εις Πρεσβυτέρους ή Διακόνους, αγάμους ή εγγάμους, προ της δημοσιεύσεως του παρόντος Κανονισμού, εξακολουθούν να ισχύουν και εάν ακόμη απενεμήθησαν ταύτα άνευ των προϋποθέσεων τας οποίας προβλέπει ο παρών Κανονισμός.
Άρθρον 13
Περί ανακλήσεως της Αποφάσεως απονεμηθέντος Οφφικίου.
Ο Οικείος Ιεράρχης όστις απένειμε Οφφίκιόν τι εις τινα Κληρικόν της Επαρχίας του, δύναται να ανακαλέση την εν λόγω γραπτήν Απόφασίν του, εάν ο περί ού ο λόγος Κληρικός αποδεδειγμένως υποπέση εις βαρέα Εκκλησιαστικά παραπτώματα.
Άρθρον 14
Περί καλύψεως της δαπάνης εκ της ψηφίσεως του παρόντος Κανονισμού.
Ουδεμία δαπάνη προξενείται εκ της ψηφίσεως του παρόντος Κανονισμού.
Άρθρον 15
Περί ενάρξεως ισχύος του παρόντος Κανονισμού.
Η ισχύς του παρόντος Κανονισμού άρχεται από της δημοσιεύσεως αυτού εις την Εφημερίδα της Κυβερνήσεως και το Περιοδικόν «Εκκλησία».
Αθήνα, 10 Δεκεμβρίου 1999